Câu hỏi về nội dung báo cáo tài chính thường được đặt ra bởi những nhà đầu tư mới. Trong các công ty và doanh nghiệp, báo cáo tài chính được coi là một phần không thể thiếu. Nó có vai trò như một quyển nhật ký, ghi chép và thống kê toàn bộ hoạt động tài chính kinh doanh và liên quan đến ngân sách của công ty hoặc doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính là gì? Bao gồm những báo cáo nào? Nhà đầu tư trẻ cần biết về cách lập báo cáo tài chính không? Hãy cùng pbec.biz khám phá về khái niệm báo cáo tài chính ngay!
Báo cáo tài chính là gì?
Để hiểu về các báo cáo tài chính, trước hết bạn cần hiểu rõ định nghĩa của chúng.
Báo cáo tài chính là bản ghi chép về thông tin, tình hình hoạt động kinh tế và kinh doanh, cũng như hoạt động tài chính của công ty hoặc doanh nghiệp, do đơn vị kế toán thực hiện.
Báo cáo tài chính được đơn vị kế toán trình bày bằng cách sử dụng các biểu mẫu, bảng biểu và sơ đồ để mô tả chân thật và đầy đủ thông tin về tình hình kinh doanh và dòng tiền của công ty hoặc doanh nghiệp.
Các công ty phải tuân thủ các quy định của Luật pháp Việt Nam khi gửi báo cáo tài chính.
Các doanh nghiệp và công ty phải tuân thủ quy định của pháp luật về kế toán và thống kê bằng cách lập và nộp báo cáo tài chính đúng thời hạn.
Theo quy định của Pháp luật, theo khoản 3 điều 29 Luật kế toán 2015, thời hạn nộp báo cáo tài chính là trong vòng 3 tháng, không quá 90 ngày kể từ ngày kết thúc kỳ kế toán mỗi năm.
Với vấn đề chia, tách, sáp nhập, hợp nhất, chuyển đổi hình thức sở hữu giải thể, chấm dứt hoạt động sẽ được thực hiện không muộn hơn ngày thứ 45 kể từ khi có quyết định uỷ thác. Công văn 4132/TCT-CS đã quy định điều này.
Mục đích của báo cáo tài chính
Mục đích của báo cáo tài chính, theo quy định của Điều 97 trong Thông tư 200/2014/TT-BTC, bao gồm nhiều khía cạnh quan trọng. Đầu tiên, báo cáo tài chính nhằm cung cấp thông tin chi tiết về tình hình tài chính, kết quả kinh doanh và dòng tiền của doanh nghiệp. Thông tin này không chỉ đáp ứng nhu cầu quản lý của chủ sở hữu doanh nghiệp mà còn phục vụ cho các cơ quan Nhà nước và đáp ứng nhu cầu hữu ích của người sử dụng, giúp họ đưa ra quyết định kinh tế một cách chính xác.
Báo cáo tài chính cũng có trách nhiệm cung cấp thông tin chi tiết về các khía cạnh quan trọng khác như tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí sản xuất kinh doanh, lãi – lỗ, và phân chia kết quả kinh doanh. Thông qua những chỉ số này, báo cáo giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Ngoài ra, báo cáo tài chính đặc biệt chú trọng vào việc cung cấp thông tin liên quan trong “Bản thuyết minh Báo cáo tài chính.” Mục đích của việc này là giải trình thêm về các chỉ tiêu đã được phản ánh trong các báo cáo tài chính tổng hợp, đồng thời làm rõ về các chính sách kế toán đã được áp dụng. Thông qua việc giải trình này, doanh nghiệp mong muốn truyền đạt thông tin đầy đủ và chính xác nhằm hỗ trợ quá trình lập và trình bày báo cáo tài chính, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và minh xác của thông tin tài chính.
Ý nghĩa của báo cáo tài chính cho doanh nghiệp
Báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong quản lý doanh nghiệp và đối với các bên liên quan như cơ quan chủ quản, cá nhân, và tổ chức quan tâm. Ý nghĩa của báo cáo tài chính cho doanh nghiệp có thể được tổng hợp như sau:
- Tổng Hợp Thông Tin Tài Chính:
- Báo cáo tài chính là tài liệu khách quan và tổng quát, giúp thể hiện tình hình tài sản, nguồn hình thành tài sản, các khoản nợ, và kết quả hoạt động kinh doanh trong một khoảng thời gian.
- Phản Ánh Tình Hình Kinh Tế và Tài Chính:
- Cung cấp thông tin về kinh tế và tài chính chính yếu, hỗ trợ kiểm tra và giám sát về sử dụng nguồn vốn trong sản xuất kinh doanh và khả năng huy động nguồn vốn.
- Phân Tích và Quyết Định:
- Là nguồn thông tin chính để phân tích và phát hiện khả năng và cơ hội ẩn chứa. Dựa trên báo cáo tài chính, quyết định về điều hành, quản lý, đầu tư, và quản lý nợ có thể được đưa ra.
- Thông Tin Đối Với Các Bên Liên Quan:
- Cung cấp thông tin quan trọng cho chủ doanh nghiệp, chủ nợ hiện tại và tương lai, cũng như cho các nhà đầu tư.
- Cơ Sở Đối Tượng Kế Hoạch:
- Là cơ sở khoa học để phác thảo kế hoạch liên quan của doanh nghiệp, giúp xây dựng hệ thống các biện pháp tăng cường quản trị, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và sản xuất kinh doanh.
Tài liệu tài chính bao gồm những báo cáo nào?
Hiện tại, có nhiều nhà đầu tư vẫn chưa hiểu rõ về các loại báo cáo tài chính, (hoặc có bao nhiêu loại báo cáo tài chính).
Đây là kiến thức vô cùng quan trọng nếu các nhà đầu tư mong muốn đạt được thành công. pbec.biz sẽ hỗ trợ bạn hiểu rõ hơn về các loại báo cáo tài chính bao gồm những gì dưới đây:
Báo cáo tài chính bao gồm những báo cáo nào? Báo cáo tài chính tổng quát
Quy định về hình thức, nội dung, thời hạn lập và nộp báo cáo tài chính tổng hợp tuân thủ theo luật pháp Việt Nam.
Cụ thể như sau:
- Phải thực hiện lập báo cáo tài chính tổng hợp đầu tiên khi công ty mẹ và tập đoàn cần lập cả báo cáo tài chính tổng hợp và báo cáo tài chính hợp nhất.
- Các hoạt động được tổ chức theo thứ tự sau: sản xuất và kinh doanh, đầu tư xây dựng cơ bản hoặc sự nghiệp sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.
- Cuối cùng, ta thực hiện việc lập báo cáo tài chính tổng hợp hoặc báo cáo tài chính hợp nhất giữa các loại hình hoạt động.
- Các đơn vị sản xuất kinh doanh đã có thể tuân thủ các quy định về hợp nhất báo cáo tài chính khi lập báo cáo tài chính.
Báo cáo tài chính tổng hợp
Theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014, tại khoản 1 điều 191, các nhóm công ty con và công ty mẹ phải lập và nộp các báo cáo sau khi kết thúc năm, bên cạnh việc tuân thủ các báo cáo và tài liệu theo quy định của Pháp luật.
- Báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ được lập dựa theo quy định của Pháp luật về kế toán.
- Báo cáo tổng hợp kết quả kinh doanh hàng năm của các công ty con và công ty mẹ.
- Báo cáo tổng hợp công việc quản lý, điều hành của các công ty con và công ty mẹ.
Nếu các doanh nghiệp có mô hình nhỏ (không thuộc công ty mẹ), không cần phải lập và nộp bản báo cáo tài chính hợp nhất theo luật kế toán.
Đây cũng là câu trả lời cho câu hỏi về nội dung báo cáo tài chính bao gồm những gì.
Sau khi tìm hiểu báo cáo tài chính gồm những loại nào, bạn cần biết cách thức lập báo cáo tài chính.
Đối tượng sử dụng báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính không chỉ là một tài liệu quan trọng đối với bên trong doanh nghiệp mà còn đáp ứng nhu cầu thông tin của nhiều đối tượng bên ngoài, bao gồm cả nhóm đối tượng nằm bên trong tổ chức và nhóm đối tượng bên ngoài doanh nghiệp.
Nhóm Đối Tượng Bên Trong Doanh Nghiệp: Ban lãnh đạo và các nhà quản lý sử dụng báo cáo tài chính như một công cụ quan trọng để thiết lập mục tiêu, xem xét hiệu suất, ra quyết định, và điều chỉnh hoạt động kinh doanh. Thông tin trong báo cáo tài chính làm cơ sở cho việc tối ưu hóa kinh doanh, mang lại hiệu quả và giá trị cho doanh nghiệp.
Nhóm Đối Tượng Bên Ngoài Doanh Nghiệp:
- Nhà Đầu Tư (Cổ Đông): Những người đầu tư quan tâm đến khả năng tạo ra doanh thu, an toàn vốn đầu tư, khả năng trả lãi và phân chia lợi nhuận. Thông tin từ báo cáo tài chính giúp họ đưa ra quyết định đúng đắn về việc giữ hay bán cổ phiếu.
- Nhà Cung Cấp và Người Cho Vay: Nhà cung cấp và người cho vay quan tâm đến khả năng thanh toán và sự ổn định tài chính dài hạn của doanh nghiệp. Thông tin từ báo cáo tài chính giúp họ quyết định về việc mở rộng quan hệ tín dụng, tiếp tục cho vay, hoặc thậm chí quyết định về điều kiện thanh toán hàng hóa/dịch vụ.
- Cơ Quan Chức Năng: Cơ quan chức năng sử dụng báo cáo tài chính để đánh giá việc tuân thủ quy định và luật lệ của doanh nghiệp. Thông tin này cũng hỗ trợ cơ quan tài chính trong việc kiểm tra hoạt động của doanh nghiệp và xác định các loại thuế mà doanh nghiệp cần nộp.
- Kiểm Toán Viên Độc Lập: Kiểm toán viên độc lập có trách nhiệm kiểm tra và đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý của thông tin trong báo cáo tài chính. Ý kiến của họ mang lại sự độc lập và minh bạch cho người sử dụng thông tin.
Phân loại báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính, dựa vào cách phân loại và thiết lập theo nội dung phản ánh, có thể được chia thành hai loại chính:
Theo Cách Phân Loại Nội Dung Phản Ánh:
- Báo Cáo Tài Chính Hợp Nhất:
- Mô Tả: Tổng hợp và phản ánh toàn bộ tình hình tài chính và kinh doanh của doanh nghiệp.
- Phạm Vi: Bao gồm thông tin của công ty mẹ quản lý cùng các công ty con trong hệ sinh thái và các công ty liên kết.
- Báo Cáo Tài Chính Riêng Lẻ:
- Mô Tả: Thể hiện chi tiết về tình hình tài chính và kinh doanh của từng doanh nghiệp cụ thể.
- Phạm Vi: Chỉ tập trung vào thông tin liên quan đến doanh nghiệp cụ thể.
Theo Thời Điểm Lập Báo Cáo:
- Báo Cáo Tài Chính Hằng Năm:
- Mô Tả: Được lập và tính theo chu kỳ 12 tháng, tuân thủ lịch dương hoặc kỳ kế toán hằng năm.
- Quy Định: Doanh nghiệp có quyền điều chỉnh thời gian kết thúc kỳ kế toán năm, nhưng phải báo cáo trong vòng 12 tháng kể từ thông báo của cơ quan thuế.
- Báo Cáo Tài Chính Giữa Niên Độ:
- Mô Tả: Lập cho từng quý trong năm và có thể bao gồm báo cáo bán niên.
- Quy Định: Các doanh nghiệp Nhà nước hoặc công ty niêm yết bắt buộc phải có báo cáo tài chính giữa niên độ, trong khi các loại hình khác không bắt buộc thực hiện.
Phương pháp viết báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính là biểu hiện của hoạt động kinh doanh, lưu chuyển tiền của công ty, doanh nghiệp. Do đó, nó cần được trình bày chi tiết, rõ ràng và logic.
Các tổ chức, doanh nghiệp cần hiểu rõ cách trình bày và quy trình lập báo cáo tài chính để thực hiện chính xác.
Bộ báo cáo tài chính bao gồm các thành phần sau đây:
- Phiếu khai quyết toán thuế (có thể bao gồm nhiều phiếu khai thu nhập của công ty, cá nhân).
- Báo cáo tài chính Bảng cân đối kế toán (mẫu B01-DN).
- Bảng kết quả hoạt động kinh tế, kinh doanh (mẫu B02-DN)
- Bảng chuyển đổi tiền tệ (biểu mẫu B03-DN).
- Bảng giải trình báo cáo tài chính của công ty (mẫu B09-DN).
Điều kiện và quy tắc khi tạo báo cáo tài chính
Sau khi tìm hiểu bộ báo cáo tài chính bao gồm những gì, bạn cần biết thêm nguyên tắc khi lập chúng.
Theo quy định của Pháp luật Việt Nam về việc trình bày báo cáo tài chính, điều khoản được quy định như sau:
- Báo cáo tài chính phải được thể hiện đúng, trung thực và hợp lý, phản ánh chính xác tình hình tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong thời gian báo cáo.
- Báo cáo tài chính phản ánh chính xác bản sắc kinh tế.
- Trình bày báo cáo tài chính mang tính khách quan, không thiên vị.
- Báo cáo tài chính tuân thủ nguyên tắc cẩn trọng.
- Báo cáo tài chính phải trình bày đầy đủ trong mọi khía cạnh quan trọng.
Theo quy định của Pháp luật tại điều 102 Thông tư 200/2014/TT-BTC, có các nguyên tắc cần tuân thủ trong quá trình lập báo cáo tài chính như sau:
- Nguyên tắc hoạt động không ngừng.
- Nguyên tắc cơ bản tích luỹ.
- Nguyên lý nhất quán.
- Nguyên tắc quan trọng và tổ hợp.
- Nguyên tắc đền bù.
- Nguyên lý có thể được so sánh.
Quy trình tạo báo cáo tài chính
Quá trình lập báo cáo tài chính là một bước quan trọng sau khi đã định rõ các báo cáo tài chính cần có.
Bước 1: Kiểm tra bằng chứng.
Đầu tiên, đơn vị kế toán cần thực hiện việc tập hợp các loại chứng từ đã xuất hiện trong năm, sau đó kiểm tra xem các chứng từ đã tập hợp có khớp với báo cáo thuế đã được nộp cho cơ quan thuế sau khi hoàn thành quá trình kê khai định kỳ.
Bước 2: Ghi chép kế toán các hoạt động phát sinh.
Kiểm tra lại các bút ký kế toán tài liệu hàng tháng theo đúng quy định.
Bước 3: Phân loại các tài sản và nợ cần thanh toán.
Trình bày ngắn hạn và dài hạn các loại tài sản và phân loại nợ cần trả theo đúng quy tắc.
Bước 4: Tạo bảng tóm tắt báo cáo tài chính.
Báo cáo tài chính được trình bày với nội dung chi tiết về các chính sách kế toán và các giao dịch, sự kiện quan trọng.
Bước 5: Tạo báo cáo tài chính.
Mức phạt khi nộp chậm hoặc lập sai báo cáo tài chính
Vi phạm về tài khoản kế toán
Vi phạm liên quan đến tài khoản kế toán sẽ bị xử lý bằng hình thức phạt tiền, với mức phạt dao động từ 5-10 triệu đồng. Cụ thể, có ba hành vi chủ yếu bị xử lý theo quy định này:
- Hạch toán không đúng nội dung:
- Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng.
- Áp dụng đối với cá nhân vi phạm.
- Sửa đổi nội dung, phương pháp hạch toán hoặc mở thêm tài khoản kế toán mà chưa được Bộ Tài chính chấp thuận:
- Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng.
- Áp dụng đối với cá nhân vi phạm.
- Không thực hiện đúng hệ thống tài khoản kế toán đã được ban hành:
- Phạt tiền từ 5-10 triệu đồng.
- Áp dụng đối với cá nhân vi phạm.
Đối với hai trường hợp đầu tiên (hạch toán không đúng nội dung và sửa đổi không được chấp thuận), mức phạt chỉ áp dụng với cá nhân vi phạm. Trong trường hợp tập thể vi phạm, mức phạt sẽ tăng gấp đôi so với mức áp dụng cho cá nhân.
Quy định này nhấn mạnh vào việc duy trì tính chính xác và tuân thủ trong quản lý kế toán, đồng thời áp đặt hình phạt để động viên các tổ chức và cá nhân thực hiện nghiêm túc các nguyên tắc và quy định liên quan đến tài khoản kế toán.
Vi phạm về lập và trình bày báo cáo tài chính
Báo cáo tài chính (BCTC) là một phần quan trọng trong quản lý và điều hành tài chính của một đơn vị. Tuy nhiên, việc lập và trình bày BCTC cần tuân thủ các quy định và chuẩn mực kế toán để đảm bảo tính chính xác và minh bạch. Vi phạm các quy định về lập và trình bày BCTC có thể bị xử lý theo các quy tắc và mức phạt sau đây:
- Phạt từ 5-10 triệu đồng:
- Lập BCTC không đầy đủ hoặc không đúng quy định.
- BCTC thiếu chữ ký.
- Trường hợp tập thể vi phạm sẽ bị phạt tiền gấp đôi.
- Phạt từ 10-20 triệu đồng:
- Lập không đầy đủ BCTC.
- Áp dụng mẫu BCTC khác so với quy định chuẩn mực và chế độ kế toán.
- Phạt từ 20-30 triệu đồng:
- Không lập BCTC theo quy định.
- Lập BCTC không đúng với số liệu trên sổ kế toán và chứng từ kế toán.
- Lập và trình bày BCTC không tuân thủ chế độ và chuẩn mực kế toán.
- Phạt từ 30-40 triệu đồng:
- Giả mạo BCTC, khai man số liệu nhưng chưa đến mức truy cứu hình sự.
- Thỏa thuận hoặc thực hiện ép buộc người khác giả mạo BCTC, khai man số liệu trên BCTC nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Cố ý hoặc thỏa thuận với người khác nhằm cung cấp, xác nhận thông tin, số liệu sai sự thật nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, còn các trường hợp phạt khác như không lập BCTC hoặc lập không đầy đủ nội dung, lập và trình bày BCTC không rõ ràng, nhất quán, nộp BCTC chậm, công khai BCTC không đầy đủ nội dung, hạch toán không đúng quy định, sửa nội dung hạch toán mà không được Bộ tài chính chấp thuận, và các hành vi khác có thể bị phạt tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vi phạm.
Những câu hỏi liên quan về báo cáo tài chính
Câu hỏi 1: BCTC có những mục đích gì?
BCTC có các mục đích chính như cung cấp thông tin về tình hình tài chính của một đơn vị, giúp quản lý đưa ra quyết định chiến lược, làm cơ sở cho quá trình kiểm toán, cung cấp thông tin cho các bên liên quan như cổ đông, ngân hàng, và đối tác kinh doanh.
Câu hỏi 2: Làm thế nào để lập BCTC?
Lập BCTC đòi hỏi quy trình kế toán chặt chẽ và tuân thủ các nguyên tắc kế toán. Các bước cơ bản bao gồm thu thập dữ liệu tài chính, hạch toán, kiểm tra và điều chỉnh thông tin, rồi sau đó tổng hợp thông tin này để tạo thành BCTC.
Câu hỏi 3: Ai có quyền yêu cầu BCTC?
Các bên liên quan như cổ đông, ngân hàng, cơ quan thuế, cơ quan kiểm toán và các đối tác kinh doanh có quyền yêu cầu BCTC để đánh giá tình hình tài chính và hiệu suất kinh doanh của đơn vị.
Câu hỏi 4: BCTC cần tuân thủ các nguyên tắc nào?
BCTC cần tuân thủ các nguyên tắc kế toán và chuẩn mực tài chính quốc tế như IFRS hoặc US GAAP (tùy thuộc vào quy định của quốc gia). Điều này giúp đảm bảo tính chính xác và so sánh được thông tin tài chính trên quy mô quốc tế.
Câu hỏi 5: Có những hình phạt nào nếu vi phạm về lập BCTC?
Vi phạm về lập BCTC có thể bị xử lý bằng các biện pháp phạt tài chính, theo quy định của cơ quan quản lý tài chính. Mức phạt phụ thuộc vào tình trạng và mức độ vi phạm.
Câu hỏi 6: BCTC có thể được công khai như thế nào?
BCTC có thể được công khai thông qua việc đăng tải trên trang web của đơn vị, báo cáo tài chính hằng năm, hoặc theo các quy định cụ thể của cơ quan quản lý tài chính.
Câu hỏi 7: Tại sao việc lập BCTC quan trọng?
Lập BCTC quan trọng vì nó cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính và hiệu suất kinh doanh, giúp các bên liên quan đưa ra quyết định thông tin và tối ưu hóa quản lý tài chính.
Tổng kết
Các bài viết hôm nay đã giúp bạn hiểu những báo cáo nào được bao gồm trong báo cáo tài chính. Đây là câu hỏi thường được những nhà đầu tư trẻ tìm kiếm trên trang web pbec.biz của chúng tôi.
pbec.biz mong rằng việc hỗ trợ này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về báo cáo tài chính!